Biofilm als hoeksteen bij een veranderde bacteriesamenstelling bij PDS
Prikkelbare-darmsyndroom (PDS) en inflammatoire darmaandoeningen (IBD) treffen respectievelijk 10-15% en 0,5-1% van de westerse bevolking, waarbij het aantal patiënten van beide wereldwijd toeneemt. PDS-patiënten hebben last van terugkerende buikpijn en veranderingen in de stoelgang, maar hebben geen duidelijke tekenen van gastro-intestinale (GI) ontsteking. Terwijl er bij IBD wel sprake is van een ontsteking in het maagdarmkanaal. Colitis ulcerosa (UC) en de ziekte van Crohn (CD) zijn de meest voorkomende vormen van IBD en worden gekenmerkt door een langdurige terugkerende ontsteking van het maagdarmkanaal, wat leidt tot buikpijn, diarree, darmbloedverlies en bloedarmoede. Dergelijke symptomen gaan gepaard met een aanzienlijke vermindering van de kwaliteit van leven en een aanzienlijke sociaaleconomische impact met hoge ziekenhuisopnamekosten. Hoewel IBD wordt gediagnosticeerd door endoscopie, bestaat er geen duidelijke diagnostische test voor PDS. Veel PDS-patiënten zijn bovendien teleurgesteld over de huidige symptomatische medische zorg en het ontbreken van een oorzakelijke behandelaanpak.
Westerse levensstijl, waaronder frequente antibioticatherapie en voeding die de microbiota veranderd, zijn betrokken bij de ontwikkeling van beide ziektebeelden. Onlangs zijn veranderingen in het bacteriële galzuurmetabolisme in beeld gekomen in de pathofysiologie van PDS. Een poeptransplantatie van gezonde donoren leidt tot een voorbijgaande verbetering van PDS symptomen.
Biofilmvorming is een microbiële groeiwijze waarbij bacterie gemeenschappen zich inbedden in een complexe extracellulaire matrix om concurrentievoordelen te verkrijgen. In een biofilm vormen de bacteriën een laag, waardoor ze beter bestand zijn tegen invloeden van buitenaf. Biofilmvormende bacteriën zijn betrokken bij chronische bacteriële infecties van het menselijk lichaam. Terwijl in een gezonde darm bacteriële groei meestal verspreid is als kleine microkolonies, zijn polymicrobiële biofilms microscopisch waargenomen bij IBD, maagdarminfecties, darmkanker en familiale adenomateuze polyposis. Stress op de microbiota, zoals overactivering van het immuunsysteem bij IBD, chronisch gebruik van specifieke geneesmiddelen (inclusief immunosuppressieve medicatie, protonpompremmers of herhaald gebruik van antibiotica) en voedseladditieven, zoals evenals GI-infecties en overmatige hygiëne leiden tot selectiedruk die microbiële afweermechanismen zodat biofilmvorming zou kunnen ontstaan.
In dit werk analyseerde de onderzoekers systematisch twee endoscopiecohorten met in totaal 1.426 patiënten. Het onderzoek toonde aan dat endoscopisch regelmatig geziene geelgroene laag van het ileum en de rechter colon inderdaad biofilms zijn die gemakkelijk te identificeren zijn tijdens high-definition witlicht-endoscopie. Dergelijke biofilms worden al vele jaren door endoscopisten waargenomen, maar zijn verkeerd geïnterpreteerd als onvolledige darmreiniging. Dergelijke biofilms werden veel gezien bij mensen met PDS (>50%), in mindere mate in IBD (ongeveer 30%) en bij mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan.
“….biofilms worden al vele jaren door endoscopisten waargenomen, maar zijn verkeerd geïnterpreteerd als onvolledige darmreiniging.”
Deze bevindingen impliceren dat een biofilm een belangrijke rol speelt bij de veranderingen aan het microbioom bij mensen met PDS. De vraag blijft dan hoe we deze biofilm kunnen beïnvloeden om het microbioom weer in balans te brengen.
Bron:Baumgartner et al. Mucosal biofilms are an endoscopic feature of irritable bowel syndrome and ulcerative colitis. Gut 16 June 2021.
Lees ook:
- Antidepressivum laat goede effecten zien bij PDS
- Parkinson uit zich vaak eerst met maagdarmklachten
- Anti-TNF medicatie of een operatie als eerste behandeling bij de ziekte van Crohn
- Hoger risico op lange termijn complicaties door persisterende vlokatrofie bij coeliakie
- Thalidomide effectief tegen terugkerend bloedverlies bij angiodysplasie