nafld

Leefstijladviezen bij inflammatoire darmziekten

De hoeksteen om inflammatoire darmziekten (IBD) zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa te behandelen zijn medicijnen die de ontsteking onderdrukken, maar ook omgevings- en leefstijlfactoren spelen een belangrijke rol in het natuurlijk beloop van IBD. Een groep internationale experts van de International Organization for the Study of Inflammatory Bowel Diseases heeft gestemd over leefstijladviezen in de behandeling van inflammatoire darmaandoeningen (IBD).

De aanbevelingen omvatten:

  1. Vermijden van het roken van sigaretten – Hoewel er een duidelijke relatie bestaat tussen roken van tabak en het verhoogde risico op de ziekte van Crohn, lijkt dit bij colitis ulcerosa juist niet zo te zijn. Postoperatieve complicaties zijn wel hoger bij beide vormen van IBD. Over e-sigaretten is nog te weinig bekend om uitspraken te doen. Er is geen bewijs dat cannabis(olie) een gunstig effect heeft op IBD 
  2. Screening op symptomen van depressie, angst en psychosociale stressoren bij diagnose en tijdens opvlammingen (met verwijzing naar professionals in de geestelijke gezondheidszorg indien nodig) – Angstklachten komt bij één-derde van de IBD patiënten voor en depressieklachten bij een kwart van de patiënten. Met name bij aanvang van de diagnose zijn patiënten hier kwetsbaarder door en kan hierdoor het ziektebeloop negatief beïnvloedt worden.
  3. Aanmoedigen van regelmatige fysieke activiteit, indien getolereerd – Het uitoefenen van sport gaat drastisch omlaag bij patiënten die de diagnose IBD hebben gekregen. Er is geen bewijs dat (duur)sport het ziektebeloop negatief beïnvloedt, juist integendeel. Er zijn studies die hebben laten zien dat patiënten met Crohn minder opvlammingen van hun ziekte hebben. Daarnaast is sport in zijn algemeenheid goed voor de botten en gemoedstoestand. Er zijn meerdere studies die een betere kwaliteit van leven bij IBD patiënten hebben laten zien ten gevolge van sport.
  4. Stimuleren van een gezond dieet – Observationele studies hebben laten zien dat diëten rijk aan dierlijke vetten en arm aan groenten en fruit een verhoogd risico geeft op IBD. Zo’n negatief effect wordt ook gezien bij diëten rijk aan gemodificeerde voedingsstoffen. Een mediterraan dieet wordt daarom als een gezond dieet beschouwd, ook voor IBD patiënten. Een deel van de IBD patiënten ervaart minder klachten bij exclusie diëten, zoals low FODMAP, lactose arm of gluten arm. Dit lijkt geen effect te hebben op de daadwerkelijke ontsteking, maar meer op de bijbehorende prikkelbare darm syndroom klachten die veel IBD patiënten ervaren. Indien een IBD patiënt een strikt dieet hanteert is begeleiding van een diëtiste noodzakelijk om voedingsdeficiënties te voorkomen. Alcohol lijkt geen direct negatief te hebben op IBD, maar moet vanuit algemene gezondheidsoverwegingen vermeden worden.
  5. Vermijden van obesitas en voedingstekorten – Uit onderzoeken blijkt dat 20-40% van de IBD patiënten overgewicht heeft. Overgewicht zorgt voor een minder biologische beschikbaarheid van biologicals en slechtere uitkomsten na operaties. Patiënten moeten daarom worden aangemoedigd om een ​​normale body-mass-index (BMI) te behouden, al dan niet onder begeleiding van een diëtist. Verder is sarcopenie, tekort aan spiermassa, van belang bij IBD. Sarcopenie is een aanwijzing van ernstige ziekte en een voorspeller van een slechter beloop van de ziekte. Sarcopenie is niet altijd direct duidelijk, maar er kan een inschatting worden gemaakt via de handknijptest.
  6. Gezamenlijke besluitvorming ten aanzien van anticonceptie – Patiënten met actieve IBD hebben een 2-3x hogere kans om een trombose (boedstolsel) te ontwikkelen ten opzichte van de gezonde populatie. Oestrogeen-houdende anticonceptiva verhogen dit risico nog eens extra. Daarom is het van belang dat patiënte en behandelend arts dit gezamenlijk beslissen. Oestrogenen na de menopauze lijken het risico op trombose niet te verhogen. 
  7. Vermijden van langdurig of frequent gebruik van hooggedoseerde NSAIDs  zoals diclofenac en ibuprofen – Er zijn verschillende studies die laten zien dat NSAIDs een opvlamming kunnen stimuleren, maar dit is nog niet onomstotelijk bewezen. Het advies luidt daarom om medicijnen zoals ibuprofen en diclofenac te vermijden en paracetamol te gebruiken. Incidenteel gebruik van NSAIDs zou wel mogen.
  8. Primaire preventie bij kinderen van patiënten met IBD – Studies laten zien dat antibioticagebruik tijdens zwangerschap en op kinderleeftijd een verhoogd risico geven op IBD, daarom raden de experts aan antibiotica te gebruiken indien echt noodzakelijk. Verder dient passieve blootstelling aan tabak te worden vermeden. Voorts zou borstvoeding mogelijk beschermend kunnen werken.

Bron: Anathakrishnan A et al. Lifestyle, behaviour, and environmental modification for the management of patients with inflammatory bowel diseases: an International Organization for Study of Inflammatory Bowel Diseases consensus. The Lancet Gastroenterology. April 26, 2022

Lees ook: