De behandeling van PDS – een zoektocht naar een effectieve aanpak zonder teveel bijwerkingen
– Prof. dr. Brummer, MDL-arts –
Het gebruik van geneesmiddelen bij aandoeningen zoals PDS is veel gecompliceerder dan bij ziekten zoals een hoge bloeddruk of suikerziekte. Waarom? Daar zijn met name drie redenen voor.
Allereerst is het niet beslist noodzakelijk om de exacte oorzaak of mechanisme van een ziekte te kennen voordat een geschikte behandeling kan worden gevonden. Maar het is dan wel noodzakelijk om een onderliggend biologisch proces te identificeren, zoals bekend is bij een hoge bloeddruk of verhoogde bloedsuikerwaarden. Het medicijn werkt dan met name op dat onderliggende proces en heeft daardoor een gunstige invloed op de ziektesymptomen. Zo’n onderliggend biologisch proces is helaas niet zo duidelijk bij PDS. Natuurlijk zijn er mensen die voornamelijk door diarree of verstopping worden geplaagd, maar andere symptomen van PDS hebben niet zo’n duidelijk patroon of oorzaak en hangen ook nog sterk met elkaar samen.
De tweede reden, die met de vorige reden samenhangt, is dat er grote verschillen zijn of en hoe mensen reageren op geneesmiddelen voor PDS. Dit komt vooral doordat er zoveel verschillende redenen en biologische processen ten grondslag liggen aan de symptomen van PDS.
De derde reden waarom het gebruik van geneesmiddelen bij PDS niet zo’n makkelijk onderwerp is, is dat een geneesmiddel niet alleen maar een sterk gunstig biologisch effect heeft, maar ook altijd zekere bijwerkingen met zich meebrengt. Zo’n bijwerking, ook al is die in zeldzame gevallen heel ernstig, hoeft bij de behandeling van hoge bloeddruk of kanker niet altijd een hindernis te zijn, omdat de ziekte zelf, indien onbehandeld, tot grote gezondheidsrisico’s of zelfs de dood kan leiden. Het is als het bluswater bij een brand: de waterschade neem je op de koop toe.
De nationale en internationale organisaties die nieuwe geneesmiddelen goedkeuren letten altijd nauwkeurig op de balans tussen het goede effect en de ernst van de mogelijke bijwerkingen. Deze afweging zorgt ervoor dat bij aandoeningen als PDS die, hoe hinderlijk dan ook, niet een verhoogd sterfterisico met zich mee brengt, een vastgestelde zeer ernstige bijwerking, hoe zelden dan ook, meestal leidt tot het niet registreren van het geneesmiddel. Het gebeurt ook dat reeds ingeburgerde geneesmiddelen van de lijst worden geschrapt omdat ernstige bijwerkingen zijn geregistreerd.
Maar er is ook goed nieuws; gelukkig zijn er producten en methoden die de symptomen van PDS kunnen verlichten, zonder dat deze met ernstige bijwerkingen gepaard gaan. Aanpassingen in de voeding (zoals low-FODMAP-dieet), inclusief het gebruik van probiotische producten, lichamelijke activiteit, en therapieën die meer op de psyche zijn gericht, zoals cognitieve gedragstherapie en hypnose, hebben gunstige effecten laten zien bij bepaalde groepen PDS-patiënten. En uiteindelijk willen we allemaal liefst een gunstig effect zonder dat hier geneesmiddelen aan te pas moeten komen.