Genetische aanleg en voeding spelen samen een belangrijke rol bij IBD
De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn chronische darmontstekingen die behoren tot de inflammatoire darmziekten (IBD). IBD wordt gekenmerkt door een wisselend beloop van opvlammingen (exacerbaties) en herstelperiodes (remissies). De exacte oorzaak waarom IBD ontstaat is nog onduidelijk, maar het lijkt een samenspel te zijn van een combinatie van genetische en omgevingsfactoren. Recentelijk hebben onderzoekers gekeken naar de invloed van ontstekingseiwitten, darmbacteriën en voeding op de opvlamming van IBD.
In het onderzoek werden twee soorten muizen vergeleken: in de ene soort werd het ontstekingseiwit “interleukine-23“ (IL-23) aangemaakt na toediening van tamoxifen, een hormoonpil, en in de andere soort werd geen IL-23 aangemaakt. Beide soorten muizen kregen afwisselend een dieet met tamoxifen (dieet 2019) en een ander dieet zonder tamoxifen (dieet 5053). De samenstelling van de twee diëten verschilden niet veel van elkaar. Het percentage vezels en eiwit was iets hoger in dieet 5053, terwijl in dieet 2019 wat meer vet zat. Op het moment dat de muizen dieet 2019 met tamoxifen kregen, maakte de ene soort muizen wel IL-23 aan en de andere soort niet. Op die manier kon het effect van IL-23 op de ontwikkeling van IBD worden beoordeeld. Ook werd gekeken of dieetwisseling een rol speelde in de ontwikkeling van IBD.
Uit het onderzoek blijkt dat de ontwikkeling van IBD in muizen gerelateerd is aan de aanwezigheid van IL-23 en dat het ziektebeeld in muizen lijkt op het beeld van colitis ulcerosa in mensen. Echter, een verhoogd IL-23 was niet geassocieerd met opvlamming van IBD. Zodra het dieet van de muizen veranderde werd er gezien dat de samenstelling van de darmbacteriën veranderde (microbiota). Deze verandering van het dieet leek wel geassocieerd te zijn met de opvlammingen.
De gedachte van de onderzoekers is dat de aanmaak van het ontstekingseiwit IL-23 ervoor zorgt dat afweercellen (T-cellen) worden aangemaakt en naar de darm migreren en in de dikke darm en in de lymfeknopen van de buikholte verblijven. De afweercellen veroorzaken daar nog geen ontstekingsreactie tot ze geactiveerd worden door veranderingen in de microbiota dat veroorzaakt wordt door dieetwisselingen, waardoor de ontsteking ontstaat.
Concluderend, IL-23 speelt een rol in de ontwikkeling van IBD, maar daarvoor is gelijktijdige verandering in de microbiotica door dieetwisseling nodig. Deze resultaten kunnen worden gebruikt voor verder onderzoek naar medicatie voor IBD, bijvoorbeeld medicatie tegen IL-23. Ook moet er verder worden onderzocht wat de rol van de verschillende dieetfactoren is en hoe dat aangepast kan worden.
Bron: Chen, Lili, et al. “Diet Modifies Colonic Microbiota and CD4+ T Cell Repertoire to Induce Flares of Colitis in Mice With Myeloid-cell Expression of Interleukin 23.” Gastroenterology (2018).
Meer over de darmflora? Kijk hier >