Anti-TNF medicatie of een operatie als eerste behandeling bij de ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van de darm waarbij ontstekingen optreden in het gehele maagdarmkanaal. Deze ontstekingen geven niet alleen buikklachten zoals buikpijn, een veranderd ontlastingspatroon en bloed bij de ontlasting, maar ook andere klachten zoals gewrichtspijn en vermoeidheid. Ook kunnen er complicaties optreden door de darmontstekingen. Voorbeelden zijn verlittekening in de darm waardoor de darm vernauwd raakt en het ontstaan van fistels (soort gangetjes) van de darmen naar andere organen.

Periodes van opvlammingen en herstel wisselen zich bij de ziekte van Crohn meestal af en hierop is ook de behandeling aangepast. Tijdens een opvlamming wordt meestal kortdurend sterke medicatie gegeven (corticosteroïden) en daarna wordt er een onderhoudsbehandeling gestart. Tegenwoordig zijn er meerdere opties voor een onderhoudsbehandeling en de keuze hangt af van het algemene effect van de behandeling, de bijwerkingen en een eventuele eerdere reactie op de behandeling. Meestal wordt eerst gestart met medicatie en in een later stadium kan een operatie nodig zijn (ileocoecaal resectie).

In een onderzoek dat eind 2023 is gepubliceerd wordt het effect van anti-TNF medicatie vergeleken met een ileocoecaal resectie als eerste behandeling na de diagnose. TNF is een belangrijk signaalstofje dat ontsteking stimuleert en anti-TNF medicijnen (bijv. infliximab en adalimumab) remmen deze signaalstofjes waardoor de ontsteking afneemt. Bij een ileocoecaal resectie wordt het eind van de dunne darm en het begin van de dikke darm verwijderd, de plek waar ontsteking zich vaak bevindt bij de ziekte van Crohn.

In het onderzoek werden Deense patiënten met de ziekte van Crohn (en die een ontsteking in het laatste deel van de dunne darm hadden) ingedeeld in twee groepen: een groep die in het verleden anti-TNF medicatie heeft gehad na de diagnose en een groep die geopereerd is na de diagnose. In de eerste groep zaten 698 patiënten waarvan het merendeel werd behandeld met infliximab (90,7%) en in de tweede groep zaten 581 patiënten. Er werd gekeken of er na de start van de behandeling sprake was van een ziekenhuisopname, het gebruik van corticosteroïden voor een opvlamming, een (tweede) operatie of een anale fistel of abces. 

Het bleek dat minstens één van de bovengenoemde gevolgen optrad bij 273 patiënten die geopereerd waren en bij 318 patiënten die anti-TNF medicatie waren gestart. Het lijkt er dus op dat een ileocoecaal resectie net iets positievere resultaten laat zien. De onderzoekers hebben het risico berekend op een ziekenhuisopname, het gebruik van corticosteroïden voor een opvlamming, een (tweede) operatie of een anale fistel of abces. Uit die berekening kwam dat het risico 33% lager was bij een ileocoecaal resectie dan bij het gebruik van anti-TNF medicijnen.

“Het lijkt er dus op dat een ileocoecaal resectie net iets positievere resultaten laat zien.”

Kortom, het lijkt erop dat een ileocoecaal resectie goede resultaten laat zien als eerste behandeling na het krijgen van de diagnose de ziekte van Crohn met ontstekingen in het laatste deel van de dunne darm. In dit onderzoek is teruggekeken in de tijd en hebben patiënten niet willekeurig en geblindeerd een behandeling gekregen. Dit maakt dat er ook nog andere factoren een rol kunnen spelen bij de uitkomst en er geen harde uitspraken over kunnen worden gedaan. Wel kunnen deze positieve resultaten een aanleiding zijn voor mogelijk vervolgonderzoek.

Bron: Agrawal M, Ebert AC, Poulsen G, Ungaro RC, Faye AS, Jess T, Colombel JF, Allin KH. Early Ileocecal Resection for Crohn’s Disease Is Associated With Improved Long-term Outcomes Compared With Anti-Tumor Necrosis Factor Therapy: A Population-Based Cohort Study. Gastroenterology. 2023 Oct;165(4):976-985.e3. doi: 10.1053/j.gastro.2023.05.051. Epub 2023 Jun 13. PMID: 37321356; PMCID: PMC10527197. 

Lees ook: