Is kokosolie echt gezond?
Kokosolie wordt al jaren neergezet als een gezond vet met vele gezondheidsvoordelen, maar aan de andere kant zijn er ook veel waarschuwingen omdat het vrijwel geheel (90%) bestaat uit verzadigde vetten. Verzadigde vetten zorgen voor een stijging van het ‘slechte LDL-cholesterol’ wat een sterke associatie heeft met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Een veel genoemde reden dat kokosolie anders is dan andere verzadigde vetten, is dat deze voor een groot deel is opgebouwd uit middellange vetzuur ketens (Medium Chain Fatty Acids, MCFAs). Omdat ze iets korter zijn zouden ze niet door de lever verwerkt worden tot vetdeeltjes, maar direct gebruikt worden als brandstof. Echter, de meest voorkomende MCFA in kokosolie is laurinezuur (~50%), welke van de middellange vetzuren het langste is en zich in het lichaam meer als een langeketen vetzuur lijkt te gedragen. Daarnaast bevat kokosolie ~25% langeketen vetzuren myristinezuur en palmitinezuur. Recent heeft een groep wetenschappers met een systematisch review gekeken naar de beschikbare literatuur over het effect van kokosolie op het lichaam, en met name op de vetten in het bloed.
In dit systematische review werden 17 studies bekeken die kokosolie met minstens 1 ander vet vergeleken. In totaal zaten er 730 mensen in alle studies tezamen en de duur van de studies was ten minste 2 weken. Er werd gezien dat, vergeleken met de andere plantaardige oliën (zoals zonnebloemolie, olijfolie en palmolie), het gebruik van kokosolie leidde tot een verhoogde concentratie van het totale cholesterol, LDL-cholesterol en HDL-cholesterol. Er werd geen verschil gezien in de concentratie triglyceriden, lichaamsgewicht, heupomvang, percentage lichaamsvet, nuchtere glucose (bloedsuiker) en CRP (een marker voor ontsteking).
Het bevestigt dus de waarschuwingen dat kokosolie in vergelijking met veel andere plantaardige oliën een stijging laat zien van het ‘slechte LDL-cholesterol’. Daarnaast wordt er echter ook een stijging van het HDL-cholesterol gezien, wat vaak wordt gezien als het ‘goede cholesterol’. Alleen of dit daadwerkelijk een lager risico geeft op hart- en vaatziekten is onduidelijk. Mensen die medicatie gebruiken voor het verhogen van het HDL cholesterol, of mensen die van zichzelf al een hoog HDL cholesterol hebben (door speciale genen) hebben geen lager risico op het krijgen van een hartaanval. De andere gezondheidsvoordelen die zijn beschreven voor kokosolie, zoals het verlagen van ontsteking, het verbeteren van het bloedsuiker en gewichtsverlies worden in dit review niet gezien. Wel moet daarbij gezegd worden dat aanzienlijk minder studies naar deze uitkomsten gekeken hadden.
Dat kokosolie een status als gezond vet heeft verkregen lijkt dus vooral te komen door hele goede marketing van de kokosolie industrie en niet zozeer op basis van wetenschappelijk bewijs. Voor het koken kun je beter (meervoudig) onverzadigde oliën gebruiken, zoals zonnebloemolie. Natuurlijk kan je af en toe kokosolie gebruiken, maar het gevaar zit in overconsumptie als men denkt dat het goed is voor de gezondheid.
Bronnen:
- Neelakantan et al. The Effect of Coconut Oil Consumption on Cardiovascular Risk Factors: A Systematic Review and Meta-Analysis of Clinical Trials. Circulation. 2020 Mar 10;141(10):803-814.
- Voight et al. Plasma HDL cholesterol and risk of myocardial infarction: a mendelian randomisation study. Lancet. 2012 Aug 11;380(9841):572-80.
Lees ook:
- Antidepressivum laat goede effecten zien bij PDS
- Parkinson uit zich vaak eerst met maagdarmklachten
- Anti-TNF medicatie of een operatie als eerste behandeling bij de ziekte van Crohn
- Hoger risico op lange termijn complicaties door persisterende vlokatrofie bij coeliakie
- Thalidomide effectief tegen terugkerend bloedverlies bij angiodysplasie