bacillus

De samenstelling van het microbioom bij het mediterrane dieet in een Spaanse populatie

De samenstelling van het darmmicrobioom is erg variabel en is afhankelijk van onder andere leeftijd, voeding en ziekte. De relatie tussen het lichaam en het darmmicrobioom is een wisselwerking. Dat wil zeggen dat wij invloed hebben op de samenstelling van het microbioom, bijvoorbeeld door lichaamsbeweging en het eten van bepaalde voeding. Aan de andere kant heeft het microbioom ook een effect op ons lichaam, zoals het effect op de regulatie van bepaalde lichaamsprocessen en er is ook steeds meer duidelijkheid dat het microbioom een rol speelt in het ontstaan van lichamelijke of mentale aandoeningen. Het darmmicrobioom bestaat uit ongeveer 100 biljoen microben (samen wel 1,5kg) en door middel van DNA-sequencing technieken is het mogelijk om de samenstelling van dit microbioom grotendeels te analyseren. Deze techniek wordt tegenwoordig veel gebruikt om te onderzoeken wat het verschil is in de samenstelling van het microbioom tussen mensen met een bepaalde aandoening en mensen zonder de aandoening, zoals het prikkelbare darmsyndroom en depressie.

Natuurlijk is het ook belangrijk om te weten wat de samenstelling is van het ‘normaal gezonde microbioom’, helaas is dit nog steeds niet helemaal duidelijk. Zoals eerder verteld is het microbioom afhankelijk van meerdere factoren waardoor het lastig is om dit precies te onderzoeken. Recent is de samenstelling van het microbioom onderzocht in de Spaanse populatie. Het voordeel van onderzoek naar het microbioom binnen een land is dat het klimaat, de cultuur, de voeding en andere leefstijlfactoren nagenoeg overeenkomstig is bij alle mensen. De voeding die in de Spaanse populatie centraal staat is het mediterrane dieet wat onder andere gekenmerkt wordt door veel groente, fruit, noten en olijfolie. Uit onderzoek is gekomen dat dit dieet één van de gezondste voedingspatronen is omdat het veel gezondheidsvoordelen heeft. Doordat het microbioom is geanalyseerd in de Spaanse populatie is er iets te zeggen over de samenstelling van het microbioom bij het mediterrane dieet, echter alleen onder de Spaanse bevolking.

In totaal deden 530 mensen mee aan dit onderzoek en zowel de verschillende bacteriestammen als bacteriegeslachten zijn geanalyseerd. Bacteriestammen staan hoger op de ranglijst in de taxonomie vergeleken met bacteriegeslachten. Het darmmicrobioom bestond voornamelijk uit de bacteriestammen Firmicutes (53,9%), Bacteroidetes (37,2%), Proteobacteria (5%), Verrucomicrobia (1,8%) en Actinobacteria (0,9%). Dit komt in grote lijnen overeen met andere onderzoeken waarin het ‘normaal gezonde microbioom’ is geanalyseerd. De bacteriegeslachten die voornamelijk in dit onderzoek zijn gevonden waren Bacteroides (18,4%), Faecalibacterium (12,5%), Prevotella (6,7%), Alistipes (3,4%) en Oscillospiraceae (2,3%). Er was geen verschil in samenstelling van microbioom tussen verschillende regio’s, zoals Mediterrane regio en de Canarische eilanden. Tussen mannen en vrouwen waren nauwelijks verschillen; alleen de bacteriestam Proteobacteria en het bacteriegeslacht Faecalibacterium waren iets meer aanwezig in het darmmicrobioom van mannen. Een duidelijk verschil was wel te zien tussen de verschillende leeftijden. In totaal namen 29 soorten bacteriegeslachten toe of af bij een hogere leeftijd, zoals een afname van Bifidobacterium en Faecalibacterium. Daarbij was een toename in de diversiteit van het microbioom te zien naarmate de leeftijd toenam.

Opvallend was dat ook voedingsmiddelen een duidelijk effect hadden op het microbioom waarbij noten de meeste invloed hadden. Bij het eten van noten was bijvoorbeeld een afname te zien van de bacteriegeslachten Lactobacillus en Bifidobacterium. Daarnaast waren er meer van het bacteriegeslacht Bifidobacterium aanwezig in het microbioom bij bij het eten van zuivelproducten. Sommige soorten voedingsmiddelen bleken een tegenovergesteld effect op het microbioom te hebben. Een afname van het bacteriegeslacht Flavonifractor was bijvoorbeeld te zien bij gezonde voedingsmiddelen (noten, groente en fruit). Daarentegen was er meer Flavonifractor aanwezig in het microbioom bij het eten van ongezonde voeding (gezoete suikerdranken, pizza en kroket). Ook was er een verschil tussen plantaardige en dierlijke voeding in het aantal Ruminococcus torque. Van dit bacteriegeslacht was namelijk een toename bij het eten van vlees en een afname bij plantaardige voeding.

Al met al werd het ‘normaal gezonde microbioom’ in de Spaanse populatie, waarin het mediterrane dieet centraal staat, vooral gekenmerkt door de bacteriestammen Firmicutes en Bacteroidetes. Geen of nauwelijks verschil was er tussen regio’s en tussen vrouwen of mannen. De diversiteit van het microbioom nam toe met de leeftijd en er was daarbij een verandering in bepaalde bacteriegeslachten. Of deze verandering echt te maken heeft met leeftijd of dat het komt door andere (leefstijl)factoren die veranderen met de leeftijd is niet duidelijk. Net als in eerdere onderzoeken naar voren is gekomen, werd duidelijk dat voeding een belangrijke invloed heeft op de samenstelling van het microbioom.

Bron: Latorre-Pérez, A., Hernández, M., Iglesias, J.R. et al. The Spanish gut microbiome reveals links between microorganisms and Mediterranean diet. Sci Rep 11, 21602 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-01002-1

Lees ook: