Upadacitinib tegen de opvlammingen bij inflammatoire darmziekten

Inflammatoire darmziekten (IBD) is een overkoepelende naam voor de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa en is een aandoening waarbij sprake is van terugkerende ontstekingen in het maagdarmkanaal. Bij de ziekte van Crohn bevinden deze ontstekingen zich door het gehele maagdarmkanaal en bij colitis ulcerosa is het beperkt tot de dikke darm. IBD is een chronische ziekte met een wisselend beloop in ernst van de klachten. Veel genoemde klachten zijn buikpijn, diarree en bloed bij de ontlasting. Maar ook klachten buiten het maagdarmkanaal kunnen optreden, zoals gewrichtsontstekingen en huidafwijkingen. De behandeling van IBD bestaat enerzijds uit medicatie om de actieve ontstekingen in het maagdarmkanaal te remmen en anderzijds uit medicatie die wordt gegeven om nieuwe opvlammingen te voorkomen. Recentelijk is een fase twee onderzoek gepubliceerd over de effectiviteit en veiligheid van upadacitinib bij IBD.

Het geneesmiddel upadacitinib is een JAK (Janus kinase) 1 remmer. Janus kinasen zijn enzymen die cel signalen van omzetten voor een aantal cytokinen en groeifactoren die een rol spelen bij cel ontwikkeling, ontsteking en de afweerfunctie. Door deze janus kinasen af te remmen wordt de immuun- en ontstekingsreactie onderdrukt. Upadacitinib wordt reeds gebruikt in de behandeling van reumatoïde artritis. Reumatoïde artritis is verwant aan IBD. Vandaar dat onderzoekers hebben gekeken of upadacitinib ook effectief was in de behandeling van IBD. Zij hebben de werking zowel onderzocht in patiënten met de ziekte van Crohn en patiënten met colitis ulcerosa.

Upadacitinib bij IBD

Het onderzoek waarin het effect van upadacitinib werd onderzocht bij patiënten met de ziekte van Crohn is uitgevoerd in negentien verschillende landen gedurende één jaar. In totaal deden 220 volwassenen mee die last hadden van een opvlamming van de ziekte waarbij de standaard ontstekingsremmende medicijnen onvoldoende werkten. Tijdens het onderzoek kregen patiënten ofwel een placebo ofwel upadacitinib waarbij verschillende doseringen mogelijk waren (3-48 mg per dag). Gedurende het onderzoek werden vragenlijsten ingevuld en na 16 en 52 weken werd een ileocoloscopie uitgevoerd (een kijkonderzoek van de dikke darm en laatste deel van de dunne darm). Na 16 weken was er een positief effect van upadacitinib te zien op de kwaliteit van leven en waren verbeteringen van de darmontstekingen te zien tijdens ileocolonoscopie. De dosering twee keer daags 24 mg gaf in de eerste 16 weken het beste resultaat. Vanaf de 16e week tot en met de 52e week bleef dit positieve effect zichtbaar en leek de dosering twee keer daags 12 mg in die weken het beste effect te hebben. Daarnaast bleek ook dat een deel van de patiënten die corticosteroïden gebruikten als medicatie tegen de opvlamming konden stoppen met deze medicatie in de tweede week na de start van upadacitinib.

“Na 16 weken was er een positief effect van upadacitinib te zien op de kwaliteit van leven en waren verbeteringen van de darmontstekingen te zien.”

In het andere onderzoek deden 250 volwassenen met colitis ulcerosa mee die last hadden van een opvlamming van de ziekte en die niet meer reageerden op andere afweer onderdrukkende medicatie. Gedurende het onderzoek kregen de patiënten acht weken lang ofwel upadacitinib (7,5-45 mg) ofwel een placebo. De patiënten moesten een dagboek bijhouden en ondergingen in de laatste week een endoscopie (een kijkonderzoek van de darm). Na acht weken werden de groepen vergeleken. Een grotere afname van klachten was te zien in de groep patiënten die upadacitinib kregen ten opzichte van de patiënten die placebo kregen. Tijdens endoscopie was er vermindering van de ontstekingen te zien bij 8,5-19,6% van de patiënten die upadacitinib kregen en er was geen verandering in de ernst van de ontstekingen in de placebogroep. Het beste effect werd behaald bij een upadacitinib dosering tussen de 15 mg en 45 mg.

“Een grotere afname van klachten was te zien in de groep patiënten die upadacitinib kregen ten opzichte van de patiënten die placebo kregen.”

Upadacitinib lijkt dus een positief effect te hebben tijdens een opvlamming van IBD als andere ontstekingsremmende medicijnen niet meer werken. Meer dan de helft van de patiënten had last van bijwerkingen waarbij het meestal ging om een infectie zoals een bovenste luchtweginfectie of een urineweginfectie. Dit kwam overeen met resultaten uit eerder IBD-onderzoek met JAK 1 remmers. Bij een klein deel was sprake van een ernstige bijwerking. Opvallend was dat bij colitis ulcerosa de meeste bijwerkingen optraden bij de mensen in de placebogroep. Op basis van de resultaten uit beide onderzoeken is besloten om een groter fase drie onderzoek te gaan uitvoeren om een betere conclusie te kunnen trekken over de effectiviteit en veiligheid van upadacitinib bij zowel de ziekte van Crohn als colitis ulcerosa.

Bronnen:

Lees ook: