Medicatie

Off-label medicijnen vaak voorgeschreven aan IBD patiënten

Geneesmiddelen worden ‘off-label’ genoemd wanneer zij worden voorgeschreven voor een aandoening waarvoor het niet officieel geregistreerd is. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een geregistreerd geneesmiddel tegen reuma wordt voorgeschreven voor de ziekte van Crohn, waarvoor het niet geregistreerd is. Ook zijn geneesmiddelen off-label wanneer een andere dosering of vorm wordt voorgeschreven.

Bij veel aandoeningen worden off-label geneesmiddelen voorgeschreven door artsen, vaak wanneer bestaande geregistreerde middelen niet goed werken, en patiënten een verbetering merken bij off-label geneesmiddelen. Off-label medicijnen worden dan vaak ook geadviseerd in de Nederlandse en Internationale richtlijnen. Dit gebeurt ook regelmatig bij patiënten met de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa (IBD patiënten). Off-label medicijnen zijn dus alternatieven, maar niet geheel zonder risico omdat ze onderzocht zijn voor bijwerkingen en werkzaamheid voor een andere aandoening. Mogelijke bijwerkingen zijn dan ook niet goed bekend in deze setting.

“…off-label geneesmiddelen worden voorgeschreven door artsen, vaak wanneer bestaande geregistreerde middelen niet goed werken…”

Onderzoekers in Nederland hebben gekeken naar het voorschrijven van off-label medicijnen bij IBD patiënten in alle 7 universitaire ziekenhuizen. Zeventien middelen werden als off-label bestempeld, inclusief steroïden (Beclomethason), purine derivaten (Allopurinol, Mercaptopurine) en biologicals (Rituximab). 19% van alle voorgeschreven medicijnen waren off-label. Bij 32% van de IBD patiënten werden off-label medicijnen voorgeschreven. De meest voorgeschreven off-label medicijnen waren Mercaptopurine, Beclomethason en Allopurinol. Er werd vaker voor een off-label geneesmiddel gekozen bij colitis ulcerosa in vergelijking met de ziekte van Crohn. Daarnaast hadden patiënten met meer dan 5 medicijnen ook vaker een voorgeschreven off-label medicijn. Een opvallende uitkomst was dat artsen vaker kozen voor off-label medicijnen bij rokende IBD patiënten.

Wereldwijd worden off-label geneesmiddelen vaak voorgeschreven maar niet volgens dezelfde regels. Zelfs in Europa is het per land verschillend geregeld hoe deze middelen moeten worden toegepast. Concluderend kreeg een derde van de IBD patiënten een off-label medicijn in de universitaire ziekenhuizen in Nederland. Belangrijk om te benoemen is dat patiënten van de universitaire ziekenhuizen vaak een gecompliceerd ziekteverloop hebben. Hierdoor wordt vaker gekozen voor niet geregistreerde alternatieven. Meer onderzoek is dan ook nodig om te kijken naar de veiligheid en effectiviteit van off-label medicijnen bij IBD patiënten.

Bron: Simsek M, Lissenberg BI, Milou W, Verschuren S, Hoentjen F, Oldenburg B, et al. Off‐label prescriptions of drugs used for the treatment of Crohn’s disease or ulcerative colitis. Aliment Pharmacol Ther. 2019;49:1293–300.

Lees ook: