Fred Brouns - Granen

Waar rook is, is vuur: granen in een kwaad daglicht

 – Fred Brouns, hoogleraar “Innovatie Gezonde Voeding” in Maastricht –

 

Sinds de uitgave van het boek Brood Buik (Wheat Belly) van de Amerikaanse auteur William is er veel over granen en gezondheid gespeculeerd en gefantaseerd.  Granen zouden dé  bron van veel gezondheids-ellende zijn.

Zo schreef Davis dat granen ons verslaafd maken aan eten en dat we daardoor dik en ziek worden. Tarwes bevatten bepaalde eiwitten, lectines genaamd, welke schade aan de darmwand veroorzaken waardoor iedereen een “lekkende darm” krijgt met als gevolg dat er bacteriën en ander ongewenste stoffen in het bloed terechtkomen, leidend tot chronische ontstekingen. Diezelfde “lekkende darm” zou ervoor zorgen dat onverteerde graan-eiwitfragmenten (glutenpeptiden) met een opiaatachtige werking richting de hersenen gaan om daar een grote verscheidenheid aan functionele en gedragsproblemen te veroorzaken. ADHD, autisme, epilepsie en Alzheimer, om er maar een paar te noemen.

Kort nadat Davis zijn populaire boek uit had gegeven stelde Djokovic (1) dat hij zijn overwinning in de US open dankte aan het feit dat hij veel meer energie en power had omdat hij  “glutenvrij was gegaan”. Deze uitspraak ging de hele wereld over en glutenvrij werd een hot topic in vele talkshows.

 

MAAR, kloppen de vele verdachtmakingen die tot een soort volksangst om ons dagelijks brood hebben geleid wel?

 

De uitspraak van Andy Murray (2), die direct na Djokovic ook glutenvrij door het leven wilde gaan, maar na 3 maanden zoveel energie en power had ingeleverd en verloor, spreekt boekdelen. DIE uitspraak zie je zelden voorbij komen en daaraan werd ook in de media geen aandacht gegeven. Dan staat het 1-1! Kortgeleden versloeg de gluten-etende Murray de glutenvrije Djokovic meerdere malen en staan “gluten” dus weer op nummer 1 op de wereldranglijst.

Wat betekend dit nu? Ik zou zeggen “maar EEN ding”: laat je niet gek maken door persoonlijke ervaringen en de daaraan gekoppelde media berichten. Waar rook is, is vuur… Blijf zelf ook kritisch en objectief nadenken!

In 2013 publiceerden wij een zeer uitgebreide evaluatie over granen en gezondheid in het internationale tijdschrift “Cereal Science” (3) met als titel  “Maakt tarwe ons dik en ziek?”. Wij haalden toen gedegen wetenschappelijk onderzoek aan waaruit bij herhaling bleek dat personen die vaker volkoren producten eten aanzienlijk minder risico hebben op het ontstaan van hart- en vaat ziekten, diabetes, en dikke darmkanker. Dus, een belangrijk gezondheidsvoordeel van granen! Dat komt vooral door de  aanwezigheid voedingsvezels in de graankorrel, waarin in een enkele cellaag – het aleuron genaamd – het merendeel van alle micronutriënten en beschermende plantenstofjes zijn opgeslagen. Het regelmatig consumeren van volkoren levensmiddelen draagt bij aan een goede regulering van de darmfunctie, een zachte stoelgang en een goede voedingsstatus. Dit staat in schril contrast met de uitspraken in “Broodbuik” en  “de Voedselzandloper”, waarin juist verkondigd wordt dat het eten van granen tot verschillende ziekten zou leiden.

Een jaar later publiceerden wij over lectinen (plant-eigen beschermingseiwitten) dat deze door blootstelling aan hitte (zoals koken en bakken) hun structuur verliezen en daarmee ook hun zo schadelijk geachte bindingsactiviteit (4). Conclusies kunnen alleen getrokken worden gebaseerd op basis van harde feiten in plaats van naar wens gekozen woorden uit wetenschappelijke artikelen. Anders wordt de conclusie eerst getrokken en argumenten daar selectief bij gezocht. Zo vermeldde William Davis in zijn boek dat in een studie 25 patiënten 1 tot 63 kg afvielen na het stoppen met het eten van gluten. Hij verzweeg echter dat in dezelfde studie 91 patiënten 0,5 tot 45 kg aan kwamen. Het is dus belangrijk om de volledige informatie te weten in plaats van voorbarige (onterechte) conclusies te trekken.

Eeuwenlang zijn er hele bevolkingsgroepen groot geworden met het eten van hun dagelijks brood. Als er nu een hype is waardoor ineens iedereen denkt last te hebben van dat brood is er iets mis. Het doet mij denken aan de langere schoolklas waar bij één kind hoofdluis wordt waargenomen en vervolgens de hele school jeuk op het hoofd krijgt. In die situatie is het tijd voor gezond verstand en nuchter handelen, KIJK,  TEST en BEOORDEEL of er meer kids met hoofdluis zijn. Evenzo het vraagstuk of er daadwerkelijk zoveel personen die geen aangetoonde tarwe-allergie of coeliakie hebben, maar toch “gevoelig” zijn voor stoffen in granen en daardoor darmklachten ontwikkelen. Dat verdient verder onderzoek!

Als men gelooft gluten niet te kunnen verdragen, zonder de diagnose coeliakie of tarwe-allergie te hebben, dan is de weg naar een medicus voor een gerichte diagnose de enig juiste keuze. Net zoals het kijken op het hoofd van de andere kinderen om te bevestigen dat zij geen hoofdluis hebben, waarna het ingebeelde jeukgevoel weer verdwijnt of er daadwerkelijk een verwijdering nodig is. Het onterecht mijden van bepaalde voedingsstoffen kan weer tot tekorten leiden, die weer schadelijk kunnen zijn voor onze gezondheid.

Bronnen: